Week #16: Mostar – Shkodër (453KM)

22 – 28 september, 453 kilometer, 5787 hoogtemeters

We zijn nu bijna vier maanden onderweg en al die tijd zijn de fiets en de bagage (samen ongeveer 30 kilo) onze enige bezittingen. Onze fietsen verzorgen we alsof het onze kinderen zijn: we wassen ze, we houden ze stevig vast (vooral als we bergafwaarts gaan) en we verzorgen ze als er iets mis is.

Onze garderobe is beperkt maar precies voldoende (de meeste tijd brengen we toch door in onze fietskleding).

Veel mensen vragen ons of dit alles is wat we bij ons hebben voor een half jaar reizen. Het antwoord is ja (en het had waarschijnlijk zelfs nóg minder kunnen zijn). Het is namelijk heerlijk om niet na te hoeven denken wat je aandoet, om precies te weten wat je bezit en in welke tas je wat kan vinden.

Dag 106: Mostar – Mosevici

98 kilometer, 906 hoogtemeters

We zouden de dag beginnen met een kop koffie samen met Tanja, maar ze meldt zich helaas ziek. Daarom lopen we met z’n drieën naar beneden en ontbijten we bij het tankstation tegenover ons appartement. Ze hebben er heerlijk gebak en we proeven van alles wat. Als we voldoende zijn bijgetankt gaan we één voor één met de fiets in de lift naar beneden.

We rijden Mostar uit richting het plaatsje Blagaj. In Blagaj bezoeken we het Derwisj-huis (een verblijfplaats voor hooggeplaatste islamitische geestelijken). Het is bijzonder omdat het al eeuwenoud is en omdat het verstopt zit in de wand van een berg. De Tekke, zoals het ook genoemd wordt, mogen we alleen binnen met een hoofddoek om en een lange rok aan. Van binnen is het gebouw nog steeds prachtig (en rustgevend). Op de achtergrond hoor je de rivier stromen en vanuit de ramen zie je alleen maar natuur.

Na deze bijzondere plek rijden we door richting het stadje Caplijna. Als we van de grote weg af gaan komen we op een brug uit. Vanaf de brug hebben we uitzicht op een heel bijzondere rivier die in stroompjes door dichte begroeiing kabbelt. Aan de overkant van het water belanden we op de Ciro-trail, een fietsroute op het voormalige treinspoor van Mostar naar Dubrovnik. Het eerste stuk is veelbelovend: we fietsen op alleen maar asfalt en midden in de natuur. We juichen net te vroeg want kort erna verandert de weg in een hobbelige gravelweg.

We volgen de rivier tot in Caplijna en daar lunchen we uitgebreid bij een restaurantje aan het water. Het is warm vandaag en dat maakt ons loom. We houden goede moed en hopen het plaatsje Ravno vandaag nog te halen.

Na de lunch vervolgen we de Ciro-trail. We worden over oude spoorbruggen gestuurd die we op eigen risico moeten betreden (meerdere planken ontbreken) en op een gegeven moment verandert de trail in een grof steenpad. Gelukkig wordt er ook een alternatieve route aangegeven over asfalt wegen (je raadt al waar wij op fietsen). Die route leidt ons een berg op die niet mals is. Het uitzicht daarentegen is schitterend. We rijden namelijk langs een natuurpark dat rijk is aan vogels. Overal om ons heen horen we gekwetter en zien we zwermen vogels vliegen.

Wanneer we de weg naar Ravno inrijden is het tegen vier uur, maar het zou nog maar een uurtje fietsen zijn. Als de weg niet opeens zou veranderen in een onbegaanbare bosweg met grote stenen en diepe kuilen. Na een paar meter houden we het al voor gezien, we keren om en rijden terug naar het kruispunt. Daar nemen we de weg naar Hutovo. Dut plaatsje staat aangegeven op de borden van de Ciro-trail, dus we hopen dat de mensen daar ons verder kunnen helpen.

Eenmaal in Hutovo blijkt het een dorpje van niets te zijn. Op de weg lopen paarden, geiten en kippen. Niemand spreekt Engels (of een andere taal dan Bosnisch) en er zijn alleen maar mannen. Boven ons hangen inmiddels fikse onweerswolken en de zon gaat al onder. Uiteindelijk vinden we een man die een beetje Duits en een beetje Engels spreekt. Hij zegt dat we naar de plaatselijke kroeg moeten gaan en dat hij daar ook zal zijn over een uur (dan is het dus pikdonker). Wij gaan naar de kroeg, drinken koffie en besluiten met z’n drieën dat we die vent niet vertrouwen. We gaan meteen op zoek naar alles wat maar op een hotel of camping lijkt. Alle mogelijkheden blijken op minimaal (!) één uur fietsen en dan is de zon al onder en er is hier nauwelijks straatverlichting. Dat vinden we een beetje te spannend.

Gelukkig vindt Laura de Agroturizam Matusko in de buurt van de stad Neum. Ze belt de eigenaar op en we kunnen langskomen (hij stelt ons gerust dat de wegen goed zijn en dat het ons in een uurtje moet lukken). We rekenen af en springen op de fiets. Lichten aan, reflectievest aan en gaan. Doei Hutovo.

Het eerste deel van deze finale is weer flink omhoog (de adrenaline laat ons omhoog stuiven). Wanneer we boven op de berg zijn worden we beloond met een adembenemend uitzicht. Door de ondergaande zon kleuren de bergen rood, het is echt onbeschrijfelijk mooi.

Dan belanden we op een gloednieuwe weg, die niet op de kaart staat en als we op ons telefoon kijken gaan we steeds verder van de route af (het is inmiddels donker, nergens verlichting). We zijn even in paniek want we zijn net keihard bergaf gereden en hebben geen zin om weer naar boven te moeten.

Als we bij een kruispunt komen blijkt de navigatie gewoon gek te doen. We zijn weer (of waren al die tijd al) op de goede weg. We vinden de Agroturizam en daar worden we heel warm verwelkomd. Eerst door de eigenaar en daarna door zijn veertig Franse gasten (die nog zitten te eten en/of meezingen met een accordeonist). Als we naar binnenlopen met onze fietsen begint iedereen keihard voor ons te klappen. Het voelt alsof we de Tour de France hebben gewonnen, wat een ontlading! De rest van de avond krijgen we de grijns niet meer van onze gezichten af.

We frissen ons op en sluiten ons aan bij de Fransen. Iedereen is super benieuwd naar onze verhalen en onze eigen Française Marie vertelt ze alles. Tussen de verhalen door klappen en zingen we met de muziek mee. Wat een geweldige avond.

Als de Franse oudjes weer met de touringbus mee moeten, schotelt de eigenaar ons een maaltijd voor. Niet zomaar een maaltijd: lams- en kalfsvlees op traditionele wijze gemaakt in een sač (met de mededeling “Jammer voor je als je vegetariër bent”). Na alle sensatie van vandaag maakt het ons niet meer uit wat we eten, als we maar eten. Het vlees smaakt echt verrukkelijk en we krijgen het ene huisgemaakte likeurtje na het andere te proeven. Zoals je begrijpt slapen we die nacht heerlijk.

Dag 107: Mosevici – Stikovica

66 kilometer, 614 hoogtemeters

We hebben lekker uitgeslapen en dat is maar goed ook want het regent pijpenstelen. Samen met de eigenaar ontbijten we en daarna is het zowaar droog. We maken ons klaar, rekenen af en dan krijgen we nog één van zijn huisgemaakte likeuren mee.

Tot aan de stad Neum rijden we over de nieuwe asfaltweg. We zijn zo beneden en gaan dan op zoek naar de laatste Bosnische koffie en taart van deze reis. Het is hier alleen mega-toeristisch, dus we moeten oppassen voor de voorbij razende touringbussen. Vlak voor de grens met Kroatië vinden we een terras waar we koffie drinken en alle drie een ander taartje uitkiezen.

Dan gaan we door, op naar Kroatië. Het is een vreselijke weg en vlak voor de grensovergang wordt Laura bijna van de weg gereden door een roekeloze, respectloze vrachtwagen (het scheelt echt een haar). Zo eng! Als we weer in Kroatië zijn doen we allemaal ons reflectiehesje aan en Marie monteert een reflector op Laura’s tassen.

Rustig aan rijden we verder en als we het leuk geweest vinden, zoeken we een appartementje. We vinden er eentje in Stikovica, een klein plaatsje vlak voor Dubrovnik.

We nemen een duik in de (koude!) zee, nemen een warme douche en eten dan wat bij één van de twee restaurants in het plaatsje.

Dag 108: Stikovica – Bijela

70 kilometer, 759 hoogtemeters

Het heeft de hele nacht keihard geonweerd. We hebben gezellig met z’n drieën gefascineerd naar buiten staan kijken. Want waar we ook keken, overal waren bliksemschichten te zien.

‘s Ochtends vertrekken we op tijd. We hebben geen ontbijt, maar we hopen onderweg een bakkerij te treffen. Een beetje naïef, want pas kilometers na Dubrovnik vinden we wat. De weg rond Dubrovnik is zo mogelijk nog vreselijker dan de weg waarop we gister fietsten. Het is zó druk en het barst ook nog eens van de slechte of onoplettende bestuurders. We dragen alle mogelijke zichtbaarheidsverhogende middelen en redden het daarmee levend en wel tot aan een grote supermarkt. Laura en Marie halen ontbijt, Irene bezet een tafeltje bij het naastgelegen café.

Een liter yoghurt, een halve kilo muesli en een kop koffie later zitten we weer op de fiets. Hoe verder we van Dubrovnik vandaan raken, hoe fijner de wegen worden. Vlak voor de grens met Montenegro belanden we zelfs op een vrij rustige weg tussen de bossen. Er is geen betere manier om een nieuw land binnen te rijden.

Op het welkomstbord van Montenegro laten we een On a bike-sticker achter en dan rijden we bergaf richting de baai van Kotor. Terwijl we naar beneden rijden genieten we al van het uitzicht op de baai. Als we dichterbij komen wordt het drukker en drukker. Ook hier rijden ze als gekken.

We fietsen de stad Herceg Novi binnen en lunchen een heleboel voor heel weinig. We zoeken en reserveren een appartement in Bijela, een klein dorpje aan de baai, en daarna doen we boodschappen (Marie gaat crêpes maken!!!). De lucht is opeens pikzwart geworden, dus we rijden als de wiedeweerga door naar het kleine dorpje. Als we bij het gasthuis aankomen, blijkt er niemand thuis te zijn. Laura belt de eigenaar en die zegt dat zijn moeder voor ons zal opendoen. Ruim een halfuur later verschijnt er eindelijk een oud vrouwtje. Ze kijkt ons verbaasd aan en we proberen haar duidelijk te maken dat we hebben gereserveerd. Helaas snapt ze er niets van en loopt zomaar weer weg. Vlak daarna worden we door een ander telefoonnummer gebeld met de vraag of we alsjeblieft van hun terrein af willen gaan. Nu snappen wij er niets meer van. Verbluft fietsen we weg en we stoppen bij een gasthuis verderop in het dorp. Daar worden we gelukkig wél hartelijk ontvangen.

Terwijl Marie aan de slag gaat met de crêpes, frissen wij ons op. Vanaf ons balkon hebben we een schitterend uitzicht op de baai en achterliggende bergen. We nippen van het huisgemaakte likeurtje van de Agroturizam en genieten van de ondergaande zon. Niet veel later genieten we van crêpes met Nutella.

Dag 109: Bijela – Kavac

56 kilometer, 320 hoogtemeters

Vandaag gaan we over de enige vlakke weg van Montenegro fietsen: een rondje om de baai van Kotor. We rijden Bijela uit en belanden meteen op de drukke weg. Iedereen is blijkbaar allemaal op weg naar het pontje, want daarna verandert de drukke weg in een rustige weg.

Nu kunnen we zorgeloos om ons heen kijken en onder de indruk raken van het bergmassief rondom de baai. We stoppen even bij een uitzichtpunt om wat foto’s te maken van de pittoreske aanblik. Even wordt vrij lang, want naast ons staat een Turkse groep hobbyfotografen. Ze zijn zo gefascineerd door ons dat we op de foto moeten: een paar groepsfoto’s en natuurlijk individuele foto’s. Kotor’s next top models fietsen daarna met wapperende lokken verder over de fijne vlakke weg. Het mag trouwens gezegd worden dat dit de eerste vlakke weg is die niet saai maar prachtig is. Die bergen om ons heen, niet normaal mooi!

We willen de stad Kotor bezoeken, maar de twee enorme cruiseschepen en de tig touringbussen voor de stadspoorten houden ons tegen. Rustig aan fietsen we door tot we een restaurant vinden. De Montenegrijnse muziek staat er veel te hard, maar het eten is prima en we zitten droog (het is inmiddels begonnen te regenen).

Als het is opgehouden met regenen, maken we de ronde af. Terwijl wij boodschappen doen voor het avondeten, rijdt Marie nog door om de laatste benodigdheden voor haar terugreis te kopen. Morgen vliegt ze namelijk terug naar Frankrijk (verdrietig!). We zien elkaar weer bij het appartement, waar we de hele avond praten, eten en drinken (en niet denken aan het afscheid van morgen).

Dag 110: Kavac – Cetinje

46 kilometer, 1426 hoogtemeters

Marie maakt ons vroeg wakker, want ze mag niet weg zonder een fatsoenlijke afscheidsknuffel! Als we haar hebben uitgezwaaid maken we ons klaar voor de start. Vandaag hebben we namelijk een uitdaging. We gaan de Ladder van Kotor beklimmen, een weg die 25 haarspeldbochten telt en ons naar meer dan 1000 meter hoogte zal brengen.

De uitzichten zijn geweldig. We kijken op de baai, waar nog wat wolken hangen. Langzaamaan komen er steeds meer bergen tevoorschijn. We kijken onze ogen uit terwijl we rustig doortrappen.

Tijdens het klimmen komen we een groep fietsers tegen die meedoen aan een georganiseerde tour. Het is een kat-en-muis-spel: de ene keer halen wij ze in, dan halen zij ons weer in. Pas als we natuurpark Lovcen binnenrijden (alleen maar wegen van 11%) zijn ze opeens als sneeuw voor de zon verdwenen. Totdat we een busje met fietsen bovenop voorbij zien rijden (zo kunnen wij het ook)! Op een gegeven moment zien we niets meer, omdat we in de wolken fietsen. We trekken onze warme sokken aan en trappen door tot we boven de wolken zijn. Op de top van de berg zou een mausoleum moeten staan, maar ook daar hangen wolken voor. We geloven het wel en racen naar beneden.

Onderweg vinden we een verouderd luxe restaurant waar we pannenkoeken en baklava eten als lunch. Als we zijn opgewarmd gaan we verder met afdalen tot we in de stad Cetinje zijn, de voormalige hoofdstad van Montenegro.

We hebben moeite om onze slaapplaats te vinden dus we schakelen de lokale bevolking in. Binnen één minuut is de hele straat voor ons uitgerukt. Vanaf balkons worden er instructies geschreeuwd, iedereen is aan het bellen voor ons en uit alle hoeken komen mensen aangesneld. Een van de vrouwen is zo gefascineerd door ons dat ze ons blijft aanraken en zelfs naar huis rent om haar telefoon te halen zodat ze foto’s van ons kan maken. Ondertussen ontvangen we de juiste instructies. We bedanken iedereen en fietsen dan naar het appartement. Ook daar worden we warm verwelkomd.

Nadat we zijn opgefrist lopen we de stad in. In eerste instantie voor boodschappen en om te pinnen, maar onderweg ontdekken we een museum voor moderne kunst. De gratis toegang lokt ons naar binnen.

Terug bij het appartement zijn we getuige van vechtende zwerfkatten, die vervolgens om de beurt bij ons komen bedelen om eten. Zonder succes want we maken alleen een enorme pan pasta voor onszelf.

Dag 111: Cetinje – Godinje

46 kilometer, 539 hoogtemeters

Als we de drukte van Cetinje uitrijden worden we meteen achtervolgd door twee zwerfhonden. We trappen hard door en weten ze af te schudden.

Voor ons doemen puntige bergen op. Door het ochtendlicht is het een adembenemend zicht. We verlaten de hoofdweg en rijden door de bossen en wijngaarden naar beneden. Er is helemaal niemand en meerdere malen worden we achterna gezeten door blaffende hondjes (die kleine zijn het ergst).

Beneden vinden we het plaatsje Rijeka Crnejevica en bussen vol toeristen en schoolkinderen. Het zou één van de mooiste dorpjes van het land moeten zijn, maar we snappen niet echt waarom. De huizen zijn vervallen, de weg zit vol kuilen en er zijn alleen maar mannetjes die je een boottour naar Lake Skadar willen aansmeren. We voelen ons niet echt op ons gemak.

Dat verandert gelukkig gauw als we verder fietsen, de bergen in. We belanden op een hele fijne, mooie weg. Maar precies als we een steile helling op rijden, zien we een hond midden op de weg staan. We schrikken en worden een beetje bang. Laura heeft haar dazer al vast en we benaderen de hond heel rustig. Als we vlakbij hem zijn blijkt ie vooral te willen spelen. Hij rent voor ons uit tot we stoppen bij een uitzichtpunt. Ook daar blijft ie om ons heen dralen.

Als we weer op de fiets stappen gaat de hond weer mee. Voor het gemak geven we ‘m maar een naam: Hansie. Hansie is geweldig. Hij rent voor ons uit en hij gaat voor afdalende auto’s staan, zodat ze stoppen en wij veilig kunnen passeren. De tien daaropvolgende kilometers blijft ie aan onze zijde. Het voelt alsof ie ons wil beschermen. Zelfs als we bij een cafeetje stoppen voor koffie komt ie bij ons tafeltje liggen (mensen blijven vragen of het onze hond is).

Hansie verliest zijn hondse trouwheid echter snel als er andere fietsers arriveren (die hem wel voeren). Voor we het weten is ie ‘m gesmeerd en moeten we het zonder onze nieuwe vriend stellen.

We blijven een tijdje bij het café zitten, want het uitzicht op Lake Skadar is fenomenaal. Grappig genoeg komen we de fietsgroep van gisteren weer tegen. We fietsen met ze mee naar vreselijk toeristische Virpazar. Daar delen we wat On a bike-stickers uit en gaan dan door naar Godinje, een dorpje verderop. We hebben gezien dat daar een farmhouse is en we hopen er een slaapplaats te vinden. En die hebben ze. Met een balkon en een prachtig uitzicht.

We dineren bij de boerenfamilie samen met twee Nederlandse jongens die een rondreis door de Balkan maken. De familie heeft karper uit het meer bereid en we mogen hun huisgemaakte wijn proeven. We wisselen een hoop tips uit met de jongens, die overigens uit de Hoeksche Waard blijken te komen. Daarna is het bedtijd.

Dag 112: Godinje – Shkodër

71 kilometer, 1223 hoogtemeters

Als we wakker worden beseffen we ons dat we helemaal geen ontbijt gehaald hebben. Op hoop van zegen kloppen we aan bij de boerenfamilie. Met twee mokken yoghurt lopen we even later weer naar boven.

Na het ontbijt fietsen we verder door de bergen langs het meer. Vandaag gaan we naar Albanië en dat vinden we toch een beetje spannend. Zoveel mensen hebben ons namelijk afgeraden erheen te gaan en op fietsblogs hebben we veel negatieve verhalen gelezen. Maar we willen het met eigen ogen zien.

Onze spanning vergeten we gelukkig even omdat de mooie wegen al onze aandacht opeisen. Achter elke bocht schuilt een verrassend mooi uitzicht: op de bergen dan wel op het meer (alleen jammer van het vele zwerfafval).

We fietsen de steile bergen op en af, remmen voor schapen en ezels op de weg en stoppen bij elk uitzichtpunt. In een klein plaatsje vinden we een restaurant waar we voor 2 euro een salade eten en koffie drinken. Vol energie beginnen we aan de laatste kilometers in Montenegro.

Alles lijkt voorspoedig te gaan: geen wilde honden, goede wegen, lekker weer. Tot we aan de laatste afdaling richting de Albanese grens beginnen. Laura knijpt haar remmen in en opeens begeven ze het allebei. Tegelijkertijd. Ze weet gelukkig tot stilstand te komen, maar verder fietsen is simpelweg geen optie.

Bij een restaurantje krijgen we hulp van een Duitse man en het probleem lijkt verholpen te zijn, maar kort daarna is het weer mis. We lopen verder tot we merken dat we helemaal alleen in de bossen zijn, dat we geen bereik meer hebben en dat het de bewoonde wereld tien kilometer ligt. We zijn allebei gespannen, maar we blijven naar beneden lopen en ondertussen bespreken we de mogelijke oplossingen. Als het bereik terugkomt bellen we daarom meteen Chuck op, onze Warmshowers-host in Albanië. We vragen hem om advies en hulp en hij gaat zijn best doen iets voor ons te regelen. We wisselen live-locaties uit en hij belt meerdere malen op over de stand van zaken. Ondertussen zijn wij onderaan de berg aangekomen, bij een tankstation. We vragen een aantal buschauffeurs of ze ons naar Shkodër mee kunnen nemen, maar ze gaan allemaal de andere kant op.

Gelukkig belt Chuck op en vertelt ons dat het vanaf hier tot zijn huis min of meer vlak is. Als we heel langzaam rijden zou het goed moeten komen. Natuurlijk zijn de wegen hier niet vlak zoals we dat in Nederland kennen. Vlak betekent hier geen bergen. We weten het levend en wel tot de grens te halen.

Eenmaal in Albanië zijn we blij dat we zo zacht rijden: het is hier nu al zo fascinerend. Het is alsof we terug in de tijd gaan. Op de hoofdweg rijden gewoon nog paard-en-wagens en bijna iedereen rijdt op vooroorlogse fietsen. Het is hier gewoon echt anders dan in alle voorgaande landen. In plaats van kerken zien we moskees; zwerfhonden liggen lekker te slapen op de straat (ze zijn duidelijk gewend aan fietsers); en de elektriciteitskabels hangen zowat op de grond.

Aan de rand van de stad wacht Chuck ons op op zijn tricycle (driewieler). Hij trekt alle aandacht in het verkeer en weet ons daardoor veilig de stad in te loodsen. En dat is nodig ook, want er lijken hier geen verkeersregels te gelden (en toch komt alles steeds goed).

Samen met Chuck rijden we naar zijn favoriete fietsenmaker. Ook dat is een hele beleving: de zaak is een puinhoop en hij heeft de juiste remblokjes niet. Hij roept een jongen van de straat bij zich en stuurt hem erop uit om de juiste te vinden. Ondertussen belt de fietsenmaker zijn dochter op, die het Albanees naar het Engels kan vertalen. Uit het gesprek blijkt dat de fietsenmaker een vriend in Rotterdam heeft wonen en dat hij zelf ook helemaal gek is op Rotterdam. Hij wil dan ook een selfie met ons én ons adres (zodat ie kan langskomen). Ondertussen zijn de remblokjes vervangen en kunnen we veilig naar het huis van Chuck en zijn vrouw Susan rijden.

Daar wachten niet alleen Susan en een Franse familie met twee kinderen van 7 en 9 op ons, maar ook een overheerlijke ratatouille en Albanese wijn. We praten de hele avond over alle fietsavonturen en we zijn erg onder de indruk van en geïnspireerd door de Franse familie. Zij hebben met hun twee kinderen door landen als Roemenië en Oekraïne gefietst en ze gaan naar Iran. Zo cool! Daarom vinden wij dat jullie ze ook moeten volgen: Roues libres en famille.

Dat was week 16!

Wow, vier landen in één week! Herzegovina was absoluut een hoogtepunt (we komen zeker terug want we willen meer zien). Het was raar om weer even in Kroatië te zijn, zo druk en toeristisch als het daar is. We waren blij dat we weer door konden. Van Montenegro hadden we vrij hoge verwachtingen en die zijn gedeeltelijk uitgekomen. Het is er prachtig, niet normaal, maar we vonden de mensen afstandelijk en ontevreden.

Albanië is een kleine cultuurschok, maar wel een heel fascinerende. We wilden er eerst niet eens naartoe, omdat het van alle kanten werd afgeraden. We willen het gelukkig liever met eigen ogen zien voordat we het geloven (tot nu toe zijn alle nare verhalen namelijk onwaar gebleken).

Tot nu toe genieten we intens van de Balkan (en van jullie heerlijke traktaties, dankjulliewel!!!).